آزادی در اسلام

آزادی به‌مثابه‌ی یکی از بنیادی‌ترین مؤلفه‌های زیست مادی و معنوی، همواره در شاهراه منازعه‌ی مکاتب فکری مختلف بوده است. اگر در سده‌های گذشته، مفهوم آزادی از بُعد تکوینی آن در برابر مفاهیمی چون جبر و اختیار به مقابله گذاشته می‌شد، با آغاز مدرنیته، سویه‌های اجتماعی و سیاسی این مفهوم پیچیده گوی سبقت را از مباحث کلامی آن در نوشته‌های اندیشمندان و متفکران غربی ربود. با گسترش منازعات فکری غرب و آشنا شدن شرقیان با مدرنیته، آرام‌آرام برداشت‌های جدید از آزادی، سنت شرقی را به منازعه طلبید و همین امر موج جدیدی را این‌بار نه در غرب، بلکه در میان متفکران شرقی برای نظریه‌پردازی پیرامون رهیافت‌های تلائم سنت و آزادی فردی ایجاد کرد. طبعاً در این میان، استخراج نظریه‌ی بومی آزادی از درون اسلام به‌مثابه‌ی بنیادی‌ترین رکن سنت مسلمین، اهمیتی صدچندان یافت.

در این راستا، اندیشنامه‌ی حاضر به قلم جناب حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید محمود نبویان، به کالبدشکافی مفهوم آزادی در اسلام و اندیشه‌ی مدرن و مقایسه‌ی میان این دو نگاه می‌پردازد. امید است این اثر گامی کوچک اما مؤثر در تعمیق گفتمان تمدن‌ساز انقلاب اسلامی باشد و مورد استفاده‌ی اندیشه‌پژوهان محترم واقع گردد.