از نفاق تا فرقه رجوی

پیدایش سازمان مجاهدین خلق ایران (منافقین) به دهه‌ی 1340 برمی‌گردد؛ زمانی که سه نفر از دانشجویان از عملکرد جبهه‌ی ملی و نهضت آزادی جهت براندازی رژیم شاهنشاهی اعلام نارضایتی کردند و به همین منظور و برای کار تشکیلاتی، در سال 1344، سازمان مجاهدین خلق (منافقین) را تأسیس کردند. این سازمان ابتدا به‌صورت علنی فعالیت مهمی نداشت و بیشتر به کار تشکیلاتی و مطالعاتی در زمینه‌ی سیاسی و ایدئولوژیک پرداخت تا بتواند هم مواضع ایدئولوژیک خود را محکم کند و هم اعضای تشکیلاتی خود را در سازمان افزایش داده و به عضوگیری بپردازد. با واقعه‌ی سیاهکل، این سازمان فعالیت نظامی خود را در سال 1349 آغاز کرد.

این سازمان در سال 1350 مورد هجوم ساواک قرار گرفت و تا سال 52 تعداد زیادی از اعضای آن دستگیر شدند، به زندان افتادند یا اعدام شدند. در بین سال‌های 1352 تا 1354، تغییرات و اختلافاتی در سازمان اتفاق افتاد که سبب انشعاب در سازمان شد و منجر به تبدیل این سازمان به یک سازمان مارکسیستی گردید. در همین مدت، شماری از زندانیان این سازمان در زندان‌های شاه تلاش کردند تا هویت مذهبی گذشته‌ی سازمان را حفظ کنند.

البته جدایی و انشعاب مجاهدین، ناگهانی و غیرقابل‌انتظار نبود، زیرا کسانی نظیر تقی شهرام و بهرام آرام چنین مباحث ایدئولوژیکی را مطرح و بر روی آن پافشاری می‌کردند. بسیاری از کسانی که به مارکسیسم گرویدند، از افراد مسلمان متعصب و معتقد به اصول توحید بودند، مانند روحانی و حق‌شناس که در تیم ایدئولوژی اصلی و اولیه عضویت داشتند یا پوران بازرگان، همسر حنیف‌نژاد، که از معتقدین به مذهب بود.